PİLOTLAR İÇİN EN UYGUN SPOR

                  Hava pentatlonu Uluslararası Askeri Sporlar Konseyi (CISM) nin bir organizasyonudur. CISM her yıl  üye ülke silahlı kuvvetlerinin (CISM’e 116 ülke üyedir) iştiraki ile Askeri Olimpiyatlar organize etmektedir. Bu olimpiyatlarda olimpik spor branşlarının yanında  askeri spor karşılaşmaları da bulunmaktadır. 1948 yılından bugüne askeri (kara) ve deniz pentatlonunun yanında hava pentatlonu karşılaşmaları da organize edilmektedir.

  CISM tarafından kurulan bir heyet 1947 yılında bir araya gelerek, hava pentatlonu oluşturacak beş branşı  tespit etmişlerdir. Heyette beden eğitimi öğretmenleri, sporcular, uçuş doktorları ve pilotlar bulunmaktaydı. Bu heyet branşları seçerken pilotların karakter ve fiziki  özelliklerini dikkate almış, seçilen branşların pilotun uçuş yaşantısında ona faydalar sağlayacağı değerlendirilmiş ve hava pentatlon doğmuştur. Bu spora PAIM (pentathlon aeronoutique international militaire) adı verilmiştir. PAIM aşağıdaki beş spor branşının bir sporcu tarafından yapılmasıdır.

1.      Tabanca atışı

2.      Yüzme

3.      Eskrim

4.      Basketbol

5.      Kaçma-kurtulma

1.      TABANCA ATIŞI:

 32 kalibre ateşli silahlarla 25 metrelik poligonda döner hedefe atış yapılır. Hedef ; 7 saniye kapalı, 3 saniye açıktır. Bu 3 saniyelik kısa süre içinde sporcu silahını yukarı kaldırıp, nişan alarak atışını yapmalıdır.

  Atış sporunda konsantrasyon ve konsantrasyona devam edebilmek çok önemlidir. Ayrıca çabuk atışta hedefi görünce ateş etmek için tek şansınız ve çok kısa bir zamanınız var.

  Bir pilot kalkıştan inişe kadar konsantrasyon ve dikkatini  eksiltmeden sürdürebilmelidir. En ufak bir dikkatsizliğin bedeli büyük olacaktır.  Ayrıca bir savaş pilotunun hedefini tespit edip, uygun düğmelere basıp, doğru nişan alıp ateş etmesi için çok fazla zamanı olmadığı düşünüldüğünde pilotaj ile atıcılığın bağdaştığını söyleyebiliriz.

2.      YÜZME:

Toplamda 100 metrelik bir yüzme yarışıdır. 50 metresi serbest yüzülüp havuzdan çıkılıp koşarak yandaki kulvara atlanır ve ikinci 50 metrede iki adet 4 metrelik salın altından geçilir.

  Yüzme sporunun insana kazandırdığı kondisyon diğer sporlara benzemez.  Yatay düzlemde efor harcandığı için kalbin çalışması koşan bir insanınkinden çok farklıdır. Ayrıca salın altından geçerken nefes ritmi değiştiği için sporcunun vital kapasitesi (akciğer hacmi) hissedilir derecede artacaktır.

  Yüzmenin bir pilota faydaları ise; kalbi güçlendirerek G töleransını artırması ve vital kapasite artışıyla oksijensiz ortamda dayanıklılığın artması , buna bağlı olarak pilotun hipoksia olmasının gecikmesidir.

  Ayrıca pilot iyi bir yüzücü ise; deniz üzerinde paraşüt ile atlama durumunda kaçma - kurtulma – hayatta kalma faaliyetleri sonunda hayatta kalıp birliğine geri dönme ihtimali kat kat artacaktır.

3.      ESKRİM

  Eskrimin epe branşı yapılır. Silahıyla rakibinin vücuduna üç dürtüş yapabilen maçı kazanır. Eskrim sporu temelde bir kavga olduğu için sporcunun ruh hali ; çok sinirli, yırtıcı hatta vahşi olmalıdır. Ama bu ruh halı onu kötü yönde etkilememeli, hiçbir zaman kontrolü kaybetmemelidir. Hava muhaberesi yapan bir pilotun ruh hali de aynıdır. Ayrıca eskrim sporu çabuk düşünme, karar verme, doğru hamleyi doğru zamanda yeteri kadar yapmayı gerektirir. Hareketleri büyük, kontrolsüz ve dengesiz bir eskrimci yenilmeye mahkumdur. Bu pilotlar için kol uçuşu ve hava muhaberesinde enerji muhafazası için önemlidir; verilen kumandalar büyük olmamalıdır.

4.      BASKETBOL

  Basketbol sahasında, basketbol  topu ile yapılan bir tür yetenek testidir. Maç değildir. Kendi içinde dört alt branşı vardır.

·        Engel (engeller arasında top sürerek potaya turnike atma)

·        Sürat  (30 saniye süre içinde pota altından maksimum sayı atma)

·        Koordinasyon (faul çizgisi üzerindeki 5 topu en çabuk şekilde potaya atma)

·        Rahatlama (10 adet potalı [en direk], 10 adet potasız [direk] serbest atış)

  Bu sporu iyi yapan bir sporcunun el ayak koordinasyonu oldukça artar. Buda alet kullanma yeteneğini arttıracaktır. Ayrıca eğilip kalkma , koşup durma, ters tarafa koşma ve bunların sonunda bir yere nişan alma (dikkatlice bakma) gibi egzersizler vertigo hastası   (denge kaybı) olan yaşlılara doktorlar tarafından tavsiye edilen hareketlerdir. Bir pilotun koordinasyon ve dengesi çok iyi olmalıdır. Bu sebeple basketbol branşının pilotlara faydası tartışma kabul etmez bir gerçektir. Basketbol insanın denge merkezine iyi bir çalışma yaptırmakta ve geliştirmektedir.

5.      KAÇMA – KURTULMA

  İki alt branşı vardır. Askeri pentatlon engelli parkuru ve koşarak hedef bulma (orienteering).

Düşman bölgesine paraşütle atlayan bir pilot arazinin zor şartlarında kaçıp birliğine geri dönebilecek sağlam bir vücuda ve kondisyona sahip olmalıdır. Aynı şekilde engelli parkur koşan bir sporcunun çok güçlü ve dayanıklı olması şarttır. Uçuş esnasında olduğu gibi kaçma kurtulma faaliyetinde de pilotların harita okuma bilgisinin çok iyi olması gerekmektedir. Orienteering pilotların haritacılık  yeteneklerini ve bilgilerini artırmaları için çok uygun bir spor dalıdır.

  Sonuç olarak tüm genç uçuculara hava pentatlonu  yapamasalar dahi, en azından yukarıdaki beş branştan bir tanesini yapmalarını tavsiye ediyorum.

  Hava pentatlonun ülkemizdeki durumuna gelince; 2000 yılı ağustos  ayında Finlandiya’da düzenlenen dünya şampiyonasına Türk Hava Kuvvetleri takımı, Hv. SSS. Bnb. Hakan ÖZYARIN başkanlığında beş pilot ile iştirak etmiştir. Katılan sporcuların isimleri:

·        Hv. Plt. Yzb. Ertuğrul ÇETİN

·        Hv. Plt. Ütğm. Tarkan YÜCEL

·        Hv. Plt. Ütğm. Şevki ÖNAL

·        Hv. Plt. Ütğm. A.Rıza KOZACI

·        Hv. Plt. Ütğm. Ceyhun ÖZER’dir

  Türk takımı basketbol da dünya birincisi, atışta dünya ikincisi olmuş. Genel klasmanda ise Türkiye rekoru kırarak dünya beşinciliğini elde etmiştir. 2001 dünya şampiyonasına İsveç ev sahipliği yapacaktır. Türk takımı uçuşlarından arta kalan zamanlarında antrenman yaparak, ülkemizde düzenlenen orienteering ve eskrim yarışmalarına katılarak dünya şampiyonasına hazırlanmaktadır                                                                                                                                                                                                                              Tarkan YÜCEL