1) Soğuk Savaş yıllarında aktif hizmette olan Sinop radar üssü, bildiğim kadarıyla SSCB'nin dağılmasından sonra hizmetine son verdi ve bu üsteki ABD'li personel geri çağrıldı. Karadeniz'de Ukrayna ve Rus donanmalarının herhangi bir reel tehdidi söz konusu değildir ve yakın / orta vadede de tehdir oluşturabilmeleri mümkün görülmemektedir. Donanma haricinde hava gücü bakımından da Karadeniz havzasında acil tedbir alınmasını gerektirecek bir durum yoktur. Buna bir örnek vermek gerekirse, SSCB'nin dağılmasından sonra Ukrayna Hava Kuvvetleri'ne kalan Tu-160 Blakckjack ağır bombardıman uçaklarının büyük kısmı hangarlarda çürümüş durumdadır. Çünkü bu uçağı uçuracak ve bakımını yapacak personelin büyük çoğunluğu Rusya'ya geri dönmüştür (benzer durum eski SSCB cumhuriyetlerinin hemen hemen hepsi için geçerlidir). Merzifon'da konuşlu 5. Ana Jet Üs Komutanlığı'nın görevleri arasında bahsettiğiniz tanımlama halihazırda mevcuttur ve bu üste konuşlu 152. Filo'nun öncelikli görevi av / önlemedir.2) Antalya, Konya ve Eskişehir gibi üsler bildiğim kadarıyla başta Kıbrıs Barış Harekatı olmak üzere Akdeniz'de yapılan operasyon ve görevlerde kullanılmış ve kullanılmaktadırlar. Ayrıca KKTC Ercan havaalanı da yanlış hatırlamıyorsam savaş uçaklarının konuşlanmasına müsaittir.
3) Güney ve Güneydoğu bölgesinde başlıca iki hava üssü bulunmakta: Diyarbakır'daki 8. Ana Jet Üssü ve Malatya / Erhaç'daki 7. Ana Jet Üssü. Bu üslerimiz, bilindiği üzere bölücü teröre karşı sürdürülen mücadelede de etkin ve başarılı rol oynamışlardır. Ayrıca Diyarbakır'daki 2. Taktik Hava Kuvvetleri Komutanlığı'na bağlı Batman, Erzurum, Mus ve Sivas yedek meydanları da bulunmaktadır. Dolayısıyla bahsetmiş olduğunuz İran tehdidine karşı bir önlem zaten etkin bir biçimde mevcuttur.
Ülke güvenliği için tam sınır hattı üzerine sınır karakolu kurmak başka, hava sahasını korumak için üs inşa etmek ve o üsse filo tahsis etmek başka şeylerdir. Üs inşasında göz önünde bulundurulması gereken başlıca husus, güvenlik ve korumadır. Üssün olası kara / hava saldırılarından minimum derecede etkilenebilecek, savunması kolay ama saldırması zor bir bölgye kurulması, her türlü lojistik desteğinin en ağır muharebe koşullarında bile aksamadan yapılabilmesi gerekir. Dramatik bir örnekle desteklemek gerekirse. 2. Dünya Savaşı'nda, Almanya'nın Stalingrad cephesinde savaş uçakları haricindeki uçak (kargo ve gözetleme) kayıplarının çok önemli bir kısmı yerde düşman topçu ve havan ateşiyle gerçekleşmiştir. Çünkü çok ağır Sovyet kuşatması altında, üsler mümkün olan her açık araziye kurulmak zorunda kalınmıştır.
Göz önüne alınması gereken bir diğer çok önemli husus da stratejik ve taktik ihtiyaçlar ve bu ihtiyaçların dikte ettirdiği uzun vadeli planlamalardır. Türk Hava Kuvvetleri'nin bünyesinde 1. Taktik Hava Kuvvetleri Komutanlığı (Eskişehir) ve 2. Taktik Hava Kuvvetleri Komutanlığı (Diyarbakır) olmak üzere iki muharip komutanlık bulunmaktadır. Organizasyonları şu şekildedir:
1. Taktik Hava Kuvvet Komutanlığı
1. Ana Jet Üs Komutanlığı (Eskişehir)
111. Filo (F-4E 2020 - Saldırı)
112. Filo (F-4E - Av / önleme)
113. Filo (RF-4E - Keşif)
4. Ana Jet Üs Komutanlığı (Akıncı Ankara)
141. Filo (F-16 - OCU + Av / önleme)
142. Filo (F-16 - OCU + Av / önleme)
143. Filo (Öncel) (F-16 - OCU)
6. Ana Jet Üs Komutanlığı (Bandırma)
161. Filo (F-16 - Av / bombardıman [Lantirn])
162. Filo (F-16 - Av / önleme)
9. Ana Jet Üs Komutanlığı (Balıkesir)
191. Filo (F-16 - Av / bombardıman + SEAD)
192. Filo (F-16 - Av / önleme)
Yukarıdakilere ilaveten Izmir-Adnan Menderes, Çorlu, Afyon, Akhisar ve Sivrihisar yedek meydanları ile Atatürk Havalimanı askeri bölümü de bu komutanlık emrindedir.
2. Taktik Hava Kuvvet Komutanlığı
5. Ana Jet Üs Komutanlığı (Merzifon)
151. Filo (F-16 - Av / bombardıman + SEAD)
152. Filo (F-16 - Av / önleme)
7. Ana Jet Üs Komutanlığı (Malatya Erhaç)
171. Filo (F-4E 2020 - Saldırı)
172. Filo (F-4E - Av / önleme)
173. Filo (RF-4E - Keşif)
8. Ana Jet Üs Komutanlığı (Diyarbakır)
181. Filo (F-16 - Av / bombardıman [Lantirn])
182. Filo (F-16 - Av / önleme)
Yukarıdakilere ilaveten Batman, Erzurum, Muş ve Sivas yedek meydanları da bulunmaktadır.
Not: Ayrıca 3. Hava Eğitim Komutanlığı'na bağlı:
2. Ana Jet Üs Komutanlığı (İzmir Çiğli)
3. Ana Jet Üs Komutanlığı (Konya) mevcuttur
Yukarıdaki filo envanteri dikkatli biçimde incelenecek olursa hemen farkedilecek bir olgu, iki hava kuvvetinin de yapı ve organizasyon açısından ikiz nitelikte olduğudur. Batı bölgesinden sorumlu 1. Taktik Hava Kuvvetleri Komutanlığı ile Doğu bölgesinden sorumlu 2. Taktik Hava Kuvvetleri Komutanlığı'na bağlı filolar ikizdir. Bu, Türkiye'nin taktik ve stratejik ihtiyaçlarını karşılamak için planlanmış bir çözümdür. Dolayısıyla yeni bir filo ve / veya üs açılması düşünülmeden önce bu olgunun göz önüne alınması gerekmektedir. Geçici ve kısa vadeli ihtiyaçlar için kısa dönemli periyotlar halinde yedek / ikincil meydan veya üslerde konuşlanma söz konusu olabilir, geçmişte olmuştur da (her iki Körfez Savaşı esnasında örneğin). Ancak şu anda bu şekilde bir önlemi gerektirecek denli acil bir ortam kanımca mevcut değildir. Unutulmamalıdır ki, askeri üs inşası, son derece karmaşık teknik ve taktik hususların dikkate alınmasını gerektirir.
Halihazırdaki üs - filo dağılımındaki şahsi görüşüme göre yegane açıklık, Kuzeydoğu Anadolu bölgesindedir. Ancak burada da devreye (aslında başından beri en önemli etken olan) coğrafi koşullar girmektedir.
Son olarak Konya'daki tatbikat ile ilgili olarak beni son derece rahatsız eden bir durumu dile getirmek istiyorum. Bu tatbikatın en önemli özelliği gece şartlarında atış yeteneklerinin sınanması ve kamuoyuna gösterilmesiydi. Söz konusu tatbikattaki atışlar gerçek mühimmat kullanılarak yapıldı. Ancak ne yazık ki, kalitesi son derece tartışmalı basınımız olayı sadece Flare salan uçak görüntüleri eşliğinde saniye mertebesindeki haberlerle vermekle yetindiler. İnternet ortamında da doyurucu bilgi ve fotoğrafa ulaşmak mümkün olmadı (olanların da büyük çoğunluğu protokol fotoğraflarından ibaretti). Bu tatbikatın maalesef en büyük sonucu, medyanın halkı bilgilendirme konusunda ne kadar zayıf olduğu gerçeğinin bir kez daha ortaya çıkmış olmasıdır.
Saygılarımla
Arda Mevlütoğlu
Edited by - orko_8 on 11/07/2004 02:54:15