Uzun süredir üzreinde çalıştığım bir konu var. 2. Dünya Savaşı sonrası SSCB ve ABD av uçakları arasındaki dizayn felsefeleri arasındaki farklılık. Ben bu konuyu makale haline geitmeyi düşünüyordum. Ama tayyareci-forum açılınca önce oraya bir sunayım dedim. Çok güzel argumanlar geleceğinden eminim.

2. Dünya Savaşı sonrası her iki süper güç 3 konuda aynı fikirdeydi.

1. Geleceğin uçakları jet motorlu olacaklardır.
2. Stratejik bombardıman uçakları çok önemli olacaktır.
3. Uzun menzilli füzeler geleceğin en önemli konusudur.

Ancak iki süper güç taktik savaş uçakları konusunda iki değişik felsefe geliştirdiler. Rusya bir kara devleti olamsı nedeniyle hava muharebe uçaklarına büyük önem verdi ve bu görevi MiG'e verdi. ABD ise F-86'dan sonra yalnız hava üstünlük savaşçısı (air superiority fighter) üretmedi. Taa ki Vietnem Savaşı'nda Mig-17 ve MiG-21 karşısına çıkaracak bulamayacak durumda kalana kadar......

Neyse, benden bu kadar. Sevgili tayyareciler görüşlerini bu forumda dile getirirlerse bence muhteşem bir birikim olur. Hele bir ceveplar gelmeye başlasın. benim de yazacağım, bu konuda sizlerle paylaşacağım daha çok şeyler var.

Teşhisiniz tamamen doğru. Bu görüşe ben de katılıyorum. Ruslar devamlı Batı'da teknoloji casusluğu yapmıştır. İlk Rus stratejik bombardıman uçağı olan Tu-4, USAAF'ın B-29'un kopyasıdır. Ele geçirilmiş 4 adet B-29'u söküp vidasına kadar kopyalamışlardır. Hatta bununla da yetinmeyip Boeing'den detay projeleri çaldıkları söylentileri o zamanlar bile ortada gezinmekteydi. KGB casuslarının ABD piyasasından B-29 parçaları satın aldıkları ise ispatlanmış bir gerçektir.

MiG-15, MiG-17 ve MiG-19'da casusluk katkısı çok azdır. Çünkü bu uçaklar, 2.Dünya Savaşı sonunda Almanya'dan Rusya'ya sökülüp götürülen fabrikada yine Almanya'dan kaçırılan Alman mühendislerinin katkılarıyla gerçekleştirilmiştir.(Motorda İngiliz Hükümeti'nin yardımlarını da unutmamak gerekir).

MiG-21 de salt bir "MiG" tasarımıdır. Ancak kullandığı AA-2 havadan havaya güdümlü füzeleri ABD'nin "Sidewinder"ının bire bir kopyasıdır.

MiG-23 ve MiG-27'de uygulanan değişken geometrili kanat yapımında teknoloji casusluğunun payının oldukça büyük olduğu kanaatındayım. Bunlarda "TFX" projesinin, F-111'in izlerini bulmak mümkündür.

MiG-25 ve MiG-31 USN'nin A3J "Vigilante"sinin aynı hatlarını taşımaktadır. Ancak silah donanımı ve hız açısından çok daha üstündürler.

MiG-29 ve Su-27'de F-15 ve F-16'nın izlerini rahatlıkla bulabilirsiniz. Bunda da muhakkak KGB'nin katkıları vardır. Ama unutmamak gerekirki bu uçaklar 1/1 ölçekli kopyalar değildir. Hatta bazı üstünlükler de sergilemektedir. Örneğin HMS (Helmet Mounted Sight/Kaska Monteli Nişanğah), IRST/LR (Infrared Search & Tracking/Lazer Rangefinding)gibi geliştirilmiş donanımları bu uçaklarda kullandılar. Bu özellikleri ABD'li teknisyenler Binbaşı Zuyev bir MiG-29'u Trabzon'a kaçırıp ABD'ye iltica ettikten sonra öğrendiler ve, irkildiler diyebilirim.

Bu misalleri çoğaltmak mümkündür.Bahsettiğiniz uçaklar da bu uygulamanın ve felsefenin devamıdır. Ancak Rus aeronotik sanayiini yalnız casusluğa dayanan bir sanayi olarak görmek büyük haksızlık olur. Bence amaç düşmanın ne yaptığını öğrenmek, gerekirse kullanmak ama neticede onu geçmektir. Bu konuda zaman zaman başarılı da olmuşlardır ama teknoloji casuslukalrı halen ispatlanamamıştır. Yalnız bu aralar zaman zaman eski KGB belgeleri gün ışığına çıkıyor. Kimbilir...

Sevgi ve saygılarımla

saygilar

Bu tahmininiz de doğru. Sovyetler Birliği yıkıldıktan sonra KGB'nin yalnız adı kaldı, casusluk teşkilatı hemen hemen dağıtıldı, büyük ölçüde işten çıkarmalar oldu. Eski KGB'cilerin bir kısmı da yeraltına indiler, Rus Mayfası'nın bir kolunu oluşturdular.

Rusya Federasyonu ise her konudan batıya bağınmlı duruma geldi. Ekonomik durumdan dolayı yeni projeleri geliştiremiyecek durumda. JSF, F-22 gibi projeler karşısındaki MiG 1.42 ve Sukhoi S-37 projeleri rafa kaldırıldı. Su-35, Su-37'nin gerçekleşme oranı pek bilinmiyor. Casusluk yapsalar ne olacak ki! Ama bu durum Rus havacılığı ve hatta Dünya havacılığı için çok talihsiz bir durum. Maalesef birçok Rus havacılık firması kapanma noktasına geldi.

SElamlar ve saygılar

Su35-37 lerle aslinda Rusya ben de varim diyor ama, savas ekonomisi biraz da genis bir endüstriyel backgrund istiyor. Dagilma ile birlikte rusya bunu coktan kaybetti, bir daha toparlanir toparlancagini sanmiyorum. Zaten eski SSCB de kumdan kale idi....
selamlar
Remzi Öztürk

Haluk Bey'in açtığı konu ile ilgili ben de bir iki katkıda bulunayım istedim, umarım ilginizi çeker..

Yaklaşık 2 yıl önce, Open Skies (Açık Semalar Antlaşması) kapsamında, Türk Hava Kuvvetleri adına Rusya'da görevli olarak bulundum. Bu süre içinde Rus Hava Kuvvetleri ile ilgili edindiğim bazı izlenimleri sizlerle de paylaşmak istiyorum.

Moskova yakınlarındaki askeri üsse ilk gidişimde gözlerime inanamamıştım desem yeridir. Uçak sayısı o kadar fazlaydı ki park yeri yetmemiş, bazı büyük askeri nakliye uçakları arazi üzerine dahi bırakılmıştı. SSCB'nin bir zamanlar nasıl bir süper güç olduğunu anlamak için o görüntü sanırım çoğu kişi yeterli olurdu. Bir zamanların SSCB Hava Kuvvetleri, Batı'nın teknolojik üstünlüğünü adeta sayısal güç ile dengelemeye çalışmış. Orada tanıştığım bir Rus pilotunun söyledikleri de bunun bir kanıtı gibiydi: "NATO'nun bir F-16'sı, tek başına belki SSCB'nin 5 Mig-29'unu düşürürdü ama bende geriye kalan 15 Mig-29 ile nasıl başa çıkacaktı??" :)

SSCB dağılmazdan önce havacılık sanayiini ülkenin tüm bünyesine yaymış. Yani herhangi bir Antanov veya Mig tipi bir uçağın tamamının tek bir yerde üretimi neredeyse hiç yapılmamış. Örneğin aynı uçak tipine ait motor imalatı şimdiki Rusya Federasyonu'nda yapılırken, gövde Ukrayna'da, kanatlar Tacikistan'da, radar Litvanya'da yapılmış. Sanırım bundaki amaç biraz da SSCB'ye dahil olan tüm milletleri ekonomik/teknolojik olarak bağımlı hale getirmek ve bu sayede birarada tutabilmekti. Çünkü yalnızca havacılık değil hemen hemen tüm diğer sanayii kollarında da benzer uygulamalar görülüyor. Sonradan SSCB'den ayrılan ülkelerin ekonomik güçlük yaşıyor olmalarının sanırım bir nedeni de bu olsa gerek.

O ilk gördüğüm uçak tarlasına geri dönecek olursak... Sayılamayacak kadar onca uçaktan faal olanların sayısal oranı yaklaşık %80. Geriye kalan faal %20'lik kısmın ise ekonomik zorluklar nedeni ile ancak %5 civarını uçurabiliyorlardı. Bir SU-24 pilotu (Bizim Hava Kuvvetleri muadili yüzbaşı) yıllık uçuşu 40 saati geçemiyor.

Rus Havacılık teknolojisi ile ilgili olarak şimdiye kadar yazılan mesajları okudum. Genelde ABD uçaklarını taklit ettiklerine katılmakla beraber, özellikle aerodinamik konusunda Rus'lardan öğrenilecek çok şey olduğuna inanıyorum. Örnek olarak Su-27 genel görünüş olarak bir F-14/15'e benzemekle beraber, ben şimdiye kadar bir F-14 veya F-15'in Su-27 gibi kuyruk kayışı (Uçak burnu yukarı'da geriye yere doğru kayış) yaptığını görmedim, duymadım. Bu arada unutmadan, fırlatma sandalyesi konusunda da çok iyi olduklarını cümle aleme gösterdiler. Avrupa'daki havacılık fuarlarının yapıldığı, gösteri uçuşlarının düzenlendiği üsler Rus pilotları için artık "Ejection seat test and training area" oldu biliyorsunuz :)

Sonuçta avionik olarak ABD Hava Kuvvetleri uçaklarının genel bir üstünlüğü göze çarpmakla beraber, özellikle aerodinamik dizaynda Rus uçaklarının biraz daha yakından incelenmesinde fayda var diye düşünüyorum.

Tüm tayyarecilere sevgi ve saygılarımla,

Ferhat EROL
Hv. Plt. Yzb.

Değerli katkılarından dolayı çok teşekkür ederiz.
Dikkat ederseniz hepimiz aşağı yukarı aynı şeyleri söylüyoruz ve bir konuda fikir birliği halindeyiz. Bunları şöyle özetliyebiliriz.

1. Soğuk savaş yıllarında SSCB, KGB aracılığıyla yüksek oranlarda sanayi casusluğu yapmıştır.
2. Bunun amacı bire bir uçak kopya etmek ve bunları üretmek değildir.
3. SSCB/Rusya Batı teknolojisindeki ilerlemeleri öğrenmek ve bunları kendi uçaklarında uygulamak istemesidir.

Birkaç örnek haricinde Rus uçaklarının tamamına yakını otantik bir dizayna sahiptir.Batı teknolojisinden faydalanmaya örnek olarak MiG-29 ile Su-27'nin dikey stabilizatör/rudder dizaynı ile kanatların gövde ile birleştiği yerlerdeki ileri uzayan, süpersonik hızlarda yüksek kaldırma gücü sağlıyan kanat uzantılarını gösterebiliriz. Ama aynı uçakların kanat alanları F-15 ve F-16'dan daha büyüktür. Bu özellik te bu uçaklara "dogfight"ın yapıldığı sübsonik hızlarda üstün manevra yetenekleri sağlamaktadır. Ayrıca bu uçaklarda kullanılan IRST/LR ve HMS tamamen Rus tasarımıdır. Ayrıca Su-27 ve onun gelişmiş türevleri sevgili yüzbaşımın "kuyruk kayışı" diye isimlendirdiği (ben bu tabiri çok tuttum), batıda "Cobra Dance" diye bilinen ve bunun benzeri olan "Kolokol (Çan)", "Kulpit (Daire)" manevralarını yapabilen başka uçağın varlığını bilmiyorum.

1990'lı yılların başlarında SSCB Hava Kuvvetleri'ni meydana getiren VVS ve PVO'nun elinde 4000'in üzerinde uçak vardı. Vardı ama... 1990 Mayıs'ın Moskova'ya gittiğimde Şeremetyevo Havaalanı'nı görünce şaşırdım. Yüzlerce nakliye ve bombardıman uçağı kenara çekilmiş beklemekteydi. Bir kısmının motoru diğerlerinin değişik parçaları sökülmüştü. Sonraki yıllarda bunları kaldırdılar.

2000 yılında toplam uçak sayısını 2300'e düşürmeyi planlıyorlardı. Bunun içinde 450 adet MiG-29, 400 adet de Su-27 vardı. Şu anda ise VVS ile PVO'yu birleştirmeyi, MiG-29, Su-27 ve türevleri ile MiG-31 haricindeki av, av-bombardıman ve önleme uçakları tasfiye etmeyi düşünüyorlar. Su-24, MiG-23, MiG-27 gibi uçakları gelişmekte olan ülkelere pazarlamaya uğraşıyorlar.

Bunun nedeni ekonomik zorluklardır. Eğer bir pilot yılda azami 40 saat uçabiliyorsa ondan bekliyeceğiniz başarı sınırlıdır. Şu anda hiç uçuş yapmamış bir yığın askeri pilot okulu mezunu vardır (bkz. "Rusya'da Pilot Eğitimi-Makaleler bölümü). Neticede sayısal üstünlük te şu anda yok olmuş durumdadır.

Gelelim en önemli ve can alıcı kısıma. Rus uçakları aerodinamik açıdan çok üstündür. Üstündür çünkü ABD, ülkesini korumak için hiçbir zaman hava muharebesi yapması gerekeceğini öngörmemiştir. Onun için önemli olan stratejik bombardıman uçaklarını önlemektir. F-89, F-94, F-101, F-102, F-104, F-106 hep bu felsefenin ürünleridir. Diğerlerine ise (ie. F-100, F-105) av-bombardıman görevi verilmiştir. Bir uçagı kombine görev için dizayn ederseniz mutlaka her iki görevden de feragatta bulunursunuz. Bu durum Vietnam Savaşı'nda elde edilen deneyimlerle tasarlanan F-15 ve F-16'nın çıkışına kadar sürmüştür. Ruslar bu uçaklarla ilgili sırları da (benim tahminim) ellerine geçirmişler ve çok iyi bir şekilde MiG-29 ve Su-27'ye uygulamışlardır. Hem de daha üstün manevra yetenekleri kazandırarak.

Avioniklerde Batı'nın üstünlüğü tartışılmaz. Örneğin bir F-15C, F-16C ve F-18E'de hertşey dijital ortamda MFD'ler ile çözülmesine rağmen Rusların en "up-to-date" uçağı olan MiG-29SMT ve Su-35/37'de dijital ve klasik anaog-mekanik enstrumanları bir arada görürsünüz. MAPO MiG hala fly-by-wire"a güvenmemektedir. MiG-29SMT'de klasik ve "fly-by-wire" sistemlerini bir arada kullanmaktadır.

Daha önce söylediğim bir hususu tekrarlamakta yarar görüyorum. Rus Havacılığı kopyacılıktan ibaret değildir. Mikoyan, Tupolev, Sukhoi ve daha birçoğu üstün başarılara imza atmış çok büyük tasarımcılardır.

Not:Andei N. Tupolev'in mezarı, Novodediçi mezarlığında, Nazım Hikmet'in mezarının çok yakınında bulunmaktadır. Bir park güzelliğindeki bu mezarlıkta SSCB'nin en önde gelen mühendisleri, yazarları, sanatçıları ve ilim adamları yatmaktadır.

Sovyetler Birliği dağılamasaydı durum nasıle olurdu? Bence çok büyük bir fark olmazdı. SSCB bir politik tercih veya savaş sonu imzalanan bir anlaşma sonucu dağılmamıştır. Ekonomik olarak çöktüğü için kendi kendini dağıtmıştır. Sovyetler Birliği dağılmasaydı aynı ekonomik durum devam edecek, hatta batıdan yardım alamadıkları için daha kötü durumda olacaklardı. Bu durum havacılık sektörüne de yansıyacaktı.

Brejnev öldükten sonra başa gelenlerin hepsi çıkış yolu aradılar, örneğin Andropov,ama bulamadılar veya ömürleri uyetmedi. Gorbaçov da SSCB'yi dağıtmaktan yana ama Rusya Sovyet Sosyalist Federatif Cumhuriyeti'ni muhafaza ederek yumuşak bir geçiş yapmaktan yanaydı. Birdenbire politbüro üyeleri 19 Ağustos 1991'de karşı devrimi yapmaya kalkıştılar. Bu da Yeltsin'in yıldızını parlattı ve SSCB'nin sonunu hızlandırdı.

Neyse konumuz politik tarih değil, havacılık. Durum bugünkünden farklı olmazdı. Çünkü:
1. Yüksek teknolojiye sahip olabilmek için yüksek ekonomik düzeye sahip olmak gerekir.
2. Yüksek teknoloji devamlı halktan alarak yaratılamaz.

Cevap biraz ekono-politik oldu ama,bence başka bir izahı da yoktur anırım.

Not: Cumartesi günü SSCB/Rus uçaklarını bire bir alarak bu konuyla ilgili karşılaştırmalarını yapacağım.

Bir not daha: Hepinize çok, ama çok teşekkürler. Ben fikir alış-verişlerinin bu kadar seviyeli olacağını tahmin etmiyordum. Hepinize (ayfercim'in dediği gibi) uçak dolusu sevgiler.

Her uçağı kendi dönemi içinde değerlendirmek daha doğru olur diye düşünüyorum. İzlediğin belgeselde Mig-19/21 dönemini paylaşan F-86 gibi uçaklarla da bir karşılaştırma yapıldı mı bilmiyorum. Belki de bahsettiğin belgeselin yapımcıları yalnızca 2000'li yıllardan bakarak, 50'li 60'lı yılların SSCB uçaklarını değerlendirme gafletine düşmüş olabilerler.

Ferhat EROL

Bahsettiğin belgeseli izlemedim. Ama yazdığından anladığım kadarıyla tek yanlı bir program olmalı. Gel seninle, Sayın Ferhat Erol'un da dediği gibi, 2.Dünya Savaşı sonrası taktik jet uçakları arasında kısa bir gezinti yapalım.

İlk jet hava muharebe uçakları Alman yapımı Me-262 ve İngiliz yapımı Gloster Meteor'dur. Bu uçaklar kanat altlarına monte edilmiş podlarda iki adet jet motoru taşırlar. Bu yaklaşım çabucak terkedilir. İtici güç kaynağı tek jet motoru halinde gövde içine yerleştirilmeye başlanır (bir an için MiG-9'u unutalım ama isteyen savaş uçaklarında bulabilir). USAAF'ın ilk uçağı P-80, bunu takip eden USAF uçakları olan F-84 ve F-86 bu felsefeyi içeren uçaklardır.
MiG-15, MiG-17, MiG-19, MiG-21 ve sonrası da bu felsefenin takipciisi olmuştur.

Bir de ABD uçaklarına bakalım. F-89, F-94, F-101, F-102, F-104, F-105, F-106, F-5 , F-4 , F-15, F-16 hep motoru (bir veya iki adet farketmez) gövde içine almıştır. Modern avcı uçağı felsefesi başlangıçtaki iki örnek hariç hem motor etrafında gövde tarzında olmuştur. ben bunun küçümsenecek bir yanını bulamıyorum.

Ruslar isterse motor etrafını kaplıyarak uçak yapsınlar, isterse "fuselage"ı dizayn edip içine uyabilecek motor geliştirsinler (tabiibu olacak bir şey değil) zamanlarının en iyi hava muharebe uçaklarını yapmışlardır. Nedeni de bu bölümdeki yazıların içinde mevcuttur.

Soruya soruyla cevap vermekten hiç hoşlanmam ama bir seferlik lütfen izin verin. USAF "Top Gun" okulu için MiG'lerin görevini üstlenecek uçak bulamamış, neticede F-5'leri revize ederek "MiG" görevine soyundurmuştur.

Dünya havacılığına baktığıunızda en büyük modern havacılık tasarımcıları arasında Mikoyan, Gromiko, Tupolev, Antonov, Beriev, Yakovlev gibi isimlerle karşılaşırsınız.

Sorunuzu cevaplandırdım umarım.

Sevgi ve saygılar

Şu sıralarda çift, hatta -Eşinizi de gözönünde bulundurursak- üç ayrı cephede çarpıştığınızı gözönünde tutup müttefikiniz olmak istedim :)

Tartışmaya açtığınız konunun ana başlığı Rus-ABD av uçaklarını karşılaştırmaktı. Bu karşılaştırmayı anlatırken İkinci Dünya Savaşı sonrasında ABD'nin stratejik bombardıman uçaklarına ağırlık verirken, av uçakları konusunda ilk başlarda gereken önemi vermediğinden bahsetmiştiniz.

Vietnam savaşı sonrasında ABD Hava Kuvvetleri bu hatasını anladı anlamasına ama nasıl anladı:

"ABD ve ABD'nin müttefiki olan ülkeler, SSCB'nin hava tehditi altındadır. Bu tehditi -Mümkün olduğu kadarı ile- ABD topraklarının uzağında karşılamak esastır. ABD'nin müttefiki olan ülkeler, ABD'ye yönelik bu tehditi kendi Hava Kuvvetleri ile karşılayamayacak olursa, bu zafiyet ve boşluklar uçak gemilerimizdeki av uçakları tarafından doldurulacaktır" (Bu yazdıklarım bana ait düşünceler)

F-4, F-14, F-18 bence hep bu düşüncenin eseri olan, uçak gemileri için dizayn edilmiş uçaklardır. Bu uçakların maliyetlerinin karşılanmasına gelince.. Bunu konu ile ilgilenen tayyareci arkadaşlarımın yorumlarına bırakıyorum.

Gelelim Haluk Bey'in öne sürdüğü düşüncelere katılıp, kendisini müttefikim ilan ettiğim konuya,

ABD hiç bir zaman kendi ülkesi için av uçaklarını doğrudan bir tehdit olarak görmedi. Av uçakları tehditi yalnızca müttefiki olan NATO uçakları için geçerliydi. Ağırlğını stratejik bombardıman uçaklarına verdi.. Nükleer de dahil olmak üzere her türlü savaşa karşı anında reaksiyon göstereceğini dünya kamuoyuna (Nükleer füzeleri haricinde) B-1,B-2,B-52 vs. uçaklarım var diyen ABD Hava Kuvvetleri çuvalladı. Neden mi diyorsunuz?

11 Eylül 2001'de New York'daki kardeşimin saldırı sonrası ABD hava semalarında ilk görünen av uçakları için telefonda söyledikleri: Abi burada F-15, F-16'lar şehir üzerinde alçakta uçuyorlar ama hiçbirinde füze yok..

Sahi, o gün New York veya ABD'nin saldırıya uğramış diğer şehirleri üzerinde Av-Önleme amaçlı hakiki silah yüklü uçaklarını uçuyorken Tv'lerinde izleyebilen arkadaşlarımız oldu mu hiç??

Ferhat EROL
Hv. Plt. Yzb.

Daha önceki mesajımda söz verdiğim gibi bu yazımda SSCB/Rusya savaş ve ticari uçaklarını teker teker ele alarak analiz etmeye çalışacağım. Tabii bu analiz yalnız anahatları içerecektir. Önce MiG (Mikoyan ve Gromiko) tarafından geliştirilen uçakları ele alalım.

1. MiG-9 : Almanya'dan kaçırılan Alman tasarımcılarda katkılarıyla tsarlanan, iki adet BMW yapısı aksiyal jet motoru kullanan bir av uçağıdır. Görünüm itibariyle jet motoru takılmış bir pervaneli av uçağına benzer.

2. MiG-15 : Tasarımı 2.Dünya Savaşı yıllarında yapılmış bir projeye benzer. Tasarımda Alman teknisyenler de görev almıştır. Motoru İngiliz Rolls Royce "Nene" radyal jet motorunun bire bir kopyasıdır.

3. MiG-17 ve MiG-19: MiG-15'in geliştirilmiş modelleridir. Tasarımda Alman teknisyenlerinin katkısı vardır. MiG-19 ilk süpersonik av uçaklarındandır. Alman tasarımcıların katkısına rağmen bence özgün bir MiG tasarımıdır.

MiG-21 : Tamamen MiG'e özgün bir tasarımdır. Dünyanın ilk delta kanat artı kuyruk kanatı konseptini içeren uçaktır. Zamanının en iyi hava muharebe uçaklarından biridir.

MiG-23 ve MiG-27 değişken geometrili kanatları olan uçaklardır. Değişken kanat geometrisi konsepti o zamanlar oldukça yeni olduğundan bu konuda KGB'nin katkıları olabilir.

MiG-25 ABD Donanması'nın A3J "Vigilante"sine benzemekle beraber bence bu yalnız bir tesadüften ibarettir. Zamanının en üstün önleme "interceptor" uçağıdır. Dünyanın en hızlı hava muharebe uçağıdır. MiG-31 de MiG-25'in geliştirilmiş modelidir. Her ikisi de tammamen özgün çalışmalardır.

MiG-29'da kanatların gövde ile birleştiği ileri uçlarda, kokpitte F-15 ve F-16'nın, çift dikey stabilizatör-rudder'da da F-15, F-18 izlerini bulmak mümkündür. Bu konuda da KGB'nin katkıları olmuş olabilir. Ama bu uçağın tamamen özgün bir MiG tasarımı olduğuna eminim.

Aynı durum Sukhoi için de geçerlidir. Su-25 ve Su-39 taarruz uçakları, değişken geometrili kanatlı Su-24, diğer av-bombardıman uçakları olan Su-9, Su-15 ve Su-17 de özgün tasarımlardır, hiçbir ABD uçaına benzememektedir. Su-27 ise MiG-29'a konu itibariyle benzerlik göstermektedir.

Tupolev'in üçü hariç bütün uçakları kopyadan uzak özgün tasarımlardır. Tu-144 "Konkonrdski" "Concorde"a çok benzemektedir ancak ondan oldukça önce uçmuştur. Tu-160 da B-1'e çok benzemektedir ancak B-1'den oldukça büyüktür. Tu-4 ise B-29'un bire bir kopyasıdır.

Ancak yolcu/nakliye uçakları için durum biraz farklıdır. Örneğin:

1. İlyushin Il-86.... Boeing-707'ye,
2. Il-76.... C-141'e
3. Il-62.... VC-10'a aşırı derecede benzemektedir.

Aynı şekilde Antonov, Beriev ve Myasichev yapımları tamamen kendi tasarımlarıdır.

Böyle bir müttefik bütün dostlarimin basina. Zaten konuyu destekleyen yazilarinizla, konuya daha da açiklik getirerek ittifak konusunda gerekeni fazlasiyla yapiyorsunuz. Kendi adima ve bütün tayyareciler adina çok tesekkür ederim.

Son yazinizda yazdiginiz hususlara aynen katiliyorum. ABD hava muharebesinin müttefik ülkelerin hava sahasinda yapilacagi görüsüyle kendi hava kuvvetlerinde av uçagi gelistirmeye fazla önem vermemistir, taa ki Vietnam Savasi'nda basina gelenlere kadar. Donanma ise mecuriyetten dolayi daha hazirslikli idi. Çünkü her zaman av, av-bombardiman ve hatta orta menzilli bombardiman uçaklarinin tahdidi altindaydi. USAF'in F-15'e kadar gelistirdigi tek hava muharebe uçagi F-86 iken USN bu süre zarfinda A-3 "Skyray", F-11 "Tiger", F-8E "Crusader", F-3 "Demon", F-4 "Phantom II" ve sonunda F-14 ile F-18 gibi hava muharebe uçaklarini uçak gemilerinde bulundurmustur. Ama müttefiklerine yalniz düz uçusta Mach 2+ hiz yapabilen, son derece düsük manevra yetenekli F-104G'yi mecburen kullandirmistir. Zamanin ABD Savunma Bakani McNamara zamanin Israil basbakani Madam Golda Meir'e F-104'leri önerince büyük bir itirazla karsilasmistir. Hanim basbakan "Phantom-II"leri istemistir. McNamara ise "ama o donanma uçagi" diye hayretini gizleyememistir. Çünkü o zamanlar USAF daha F-4'ü hayal bile etmiyordu.

Bir de F-104'ün rakiplerine bakalim, hangisi en iyi hava muharebe uçagi diye karari siz verin. SSCB ve müttefiklerinin standart uçagi MiG-21'dir. RAF'in uçagi ise "Lightning"dir, daha sonralari RAF ve RN için F-4'ler alinir. Fransa'nin av uçagi ise Mirage-III'dür. Israil ise F-4'ü kullanmaktadir. Bence karar vermek son derece kolay. Hiç olmazsa en kötüsünü belirlemede.

Sivil hava taşımacılığında Rus mühendislerinin özgün tasaımları olan TU134 ve TU154'ler bugüne kadar çok büyük üretim miktarları ile eski Rusya federasyonlarında kullanıldı ve halen kullanılmaya devam ediyor. YAK serileride keza (YAK41-42) aynı şekilde özgün ve belirgin bir rus tasarımıdır. Burada rus mühendislerini ayıran en büyük özellik batılı uçak mühendisleri tarafından neredesye hiç kulanılmayan undihedral kanat yapısıdır-ki bu şekilde bir rus uçağı çok kolay bir şekilde farkedilir (undihedral kanat görmeye hep alıştığımız şekilde kanadın yukarıya doğru olan hafif açısı yerine farkedilir bir biçimde kanatların aşağıya eğik olması şeklinde basitçe açıklanabilir, aerodinamik açıklamasını yapmasam daha iyi olur :) )
Ancak teknoloji casusluğu sivil uçaklarda yinede şu modellerde de var. Ilyushin 18 ile Lockheed P-3 Orion arasında büyük bir benzerlik var ancak IL18 biraz daha uzun gövdelidir. Son yıların gözdesi A319-320-321 serisi ise Tupolev 204'de göze çarpar. Ama Ruslar bu uçakta Amerikalı mühendislerin henüz B737-800'lerde kulanmaya başladığı winglet'in ilk ciddi örneğini onlardan önce uygulamışlardır. Görünüşe bakılırsa Rus mühendisler kendi özgün modellerini geliştirebildikleri için sivil uçaklarda çok fazla benzerlik soğuk savaş yılları haricinde yok gibi neredeyse.

sevgiler

Hakan737GÜVEN

Ben ABD'nin Michigan eyaletinde bulundugum icin New York uzerinde o gun (11 Eylul)ucan USAF ucaklarini canli olarak gormedim ama olayi canli aktaran TV lerden F-15 ve F-16 ucaklarinin goruntulerini gordum. Ucaklarin silahli veya silahsiz olduklarina o goruntulerden karar vermek zor acikcasi, ama olay oldugunda havada egitim ucusunda bulunan Ohio ve Micgihan Air National Guard ucaklarinin o bolgeye sevk edildiklerini soylediler, tabi bu ucaklar egitim ucusunda olduklari icin silahsiz olmalari normal. Hatta, olay sirasinda Washington civarinda bulunan bir USAF C-130'a bile kesif/teshis gorevi verilmis, cunku havada yuzlerce sivil ucak vardi bu ucaklari ayni anda yere indirmenin imkansizligi malum...Ama sunu size soyleyebilirim belki Turkiyedede duyulmustur, Pittsburg yakinlarina dusen United airlines ucaginin aslinda F-16 larca dusuruldugu soylenti olarak dolasiyor, olayda ucagin kuyruk parcalari 2 mil ucaklikta bulundu, simdi official olarak ucak yolcularinin kokpite zorla girerek arap terroristlerle bogusurken dusurdukleri soyleniyor. Simdi herkes soruyor Ucagin karakutulari bulundu, neden halka aciklanmiyor diye..Resmi gerekce CVR cihazinin yere dusmenin etkisi ile zarar gormesi ve desifre edilememesi!!!Tabi bir ulkenin bu gibi bir konuyu halka aciklamasi zor kabul etmek lazim, bu ulke ABD bile olsa... Belki 40-50 sene sonra simdilik gizli olan seyler aciga cikar...

USAF'in Washington ve New York civarinda QRA nobetinde bulunan ucagi dogal olarak yok, nedenini sizin ve Haluk beyin yazilarinda gormek mumkun. Ilk ucagin WTC kulesine vurmasi ile ikinci Kulenin vurulmasi arasinda simdi hatilamiyorum 30-40 dk sure var, ne olup bittigini anlayana kadar zaten ikinci kulede vuruldu. Bu saldirilardan sonra USAF'in bu sehirler civarinda bulunan uslerinden 15 dk icinde silahli F-16 ve F-15 ucaklari kaldirdilar, bu sirada Pentagon'a giden American Airlines 767 ucagi cok alcak uctugu icin radarlardan kaybolmus, telefon direklerini devirerek ucmus bir sure sonra cok yuksek bir hizda Pentagon'a carpmis. Bu ucagi onleyemediler F-16 lar havada oldugu halde, daha sonra yukarida bahsettigim United Airlines ucagi aslinda cok uzaklarda neredeyse Michigan'in guneyinde terroristlerce ale gecirildi ve dondurulerek Washington'a yoneldi, bu ucak tum uyarilari cevapsiz birakti ve Pittsburg yakinlarina geldiginde F-16 radarlarindada gorulmeye baslandi. Sozde Pilotlar 5 dk lik mesafedeydik diyorlar ama AMRAAM ile bu ucagi dusurdukleri suphesi var bende...

Rus-ABD ucaklari karsilastirmasinda Haluk bey'e katiliyorum. Genel olarak Rus ucaklarinin (ozellikle Su-27 ve Mig-29 serisi) aerodinamik ustunlukleri olmasina karsin bu ustunlukler gercek bir savasta kullanilabilceklerine inanmiyorum. Mesela, Kobra manevrasi airshowlarda cok seviliyor ama bu konuda goruslerin yazan bir ABD li F-16 pilot bu tur manevralarin temel hava manevralari literaturunde yeri olmadigini ve yakin hava savasinda kullanilmadigini soyluyor. Bir mig-29 pilotu 7 G'den sonra manevrayi kesmek zorunda iken F-16 surekli 9G cekebiliyor, Mig-29'da bir fuzeyi ateslemek icin belki 5 tusa basmak gerekiyorken, F-16 pilotu bunu 2 tusa basarak yapiyor. F-16 radari ayni anda 10 hava hedefini takip(T-W-S modunda) ederken Mig-29 ancak 2 hedefi takip edebiliyor, daha bir cok farkliliklar mevcut. Bu farkliliklar bir bakima Rus-ABD prosedurlerinin farkli olduklarini soylesede, sonucta Radari ariza yapmadan daha uzun sure calisan ucak veya fuzesi ariza yapmadan hedefini bulan ucak vurulmdan gorevini yapacaktir..Bence Ruslarin aviyonik konusunda yapacak cok seyleri var...

Saygilar

FEridun Tasdan

Tribunlerde oturan tayyarecilerin arasından inip sahaya katıldığınız için teşekkürler.. Sayın SEVEL'in açtığı konu birkaç kişi arasında kalacak diye korkarken siz de bildiklerinizle, görüşlerinizle hem aramıza katılmış, hem de katkıda bulunmuş oldunuz bizlere.

Sayın SEVEL 2.Dünya Savaşı sonrasında ABD-Rus av uçaklarının karşılaştırmasını yaptı ve bu konunun bir özetini çıkarttı bizler için. Çıkarttı çıkartmasına ama bir taraftan da başına iş almış oldu. Av uçaklarının karşılaştırmasını yapalım derken anlattıkları bazılarımızın aklına yeni yeni birşeyleri getirmeye başladı. Geçmişte sözsahibi olan Hava Kuvvetleri hakkında birşeyler öğrendikçe, o öğrendiklerimiz ile bugünü sorgulamaya başladık. Bir sonrasında da yarın ne olacak diyeceğiz ve belki de yeni bir konu açılacak. Kendi adıma bunun çok sevindirici olduğunu düşünüyorum.

Sayın TASDAN'ın yazdıkları ile ilgili paylasmak, öğrenmek istediğim çok şey var. Ancak, bir taraftan Sayın SEVEL'in açtığı konuyu dağıtmış olmamak adına, hem de her yazılana durup düşünmeden hemen cevap yazmanın doğru olmayacağına inandığımdan (Hadi yalan söylemiş olmayayım, biraz da yan gelip otururken kolay yoldan yeni bir şeyleri sizlerden öğrenmek için) bir süre tembellik hakkımı kullanacağım.

Sevgi ve saygılarımla,

Ferhat EROL

Bu kapsamli ve seviyeli forum için hepinize çok tesekkür ederim. Ben bu konunun bu kadar genisliyecegini hiç düsünmemistim. Hatta Celal Uzar'a baslangiçta pek fazla ilgi olmadigi için dert yanmistim. Zaman beni haksiz çikardi. Böyle haksiz çikmak bütün dostlar basina.

Ana konuya girmeden Sevgili Ferhat Yüzbasi'ya küçük bir sey söylemek isterim. Feridun Tasdan devamli bizlerle beraber sahada olmayi tribünde kalmaya tercih etmis bir arkadasimizdir. MiG-AT konusunda yaptigi bir uyari için kendisine hala tesekkür borçluyum. O sayede bir hatayi düzeltebildik.

MiG-29 konusuna gelirsek Sevgili Feridun'un biraz haksizlik yaptigi görüsündeyim. Verdigi degerler yanlis degil ama MiG-29A (Izdeliye 9.12) ile F-16C Bsock42/50'yi karsilastirmak haksizlik. MiG-29A ile F-16A'yi; MiG-29SMT (izdeliye 9.17) ile F-16C Block 50'yi karsilastirmak gerekir. Çünkü sonuncular ana modellerin "upgraded" versiyonlaridir.

MiG-29'lar için en iyi referans Yefim Gordon'un "Mikoyan MiG-29 Fulcrum" kitabidir. Bu kitapta MiG-29'lar en ince teferruatina kadar incelenmekte, muadili bati uçaklari ile karsilastirmalari da yapilmaktadir. Bu kitaba ve Mr. Belyakov'un "Military "Parade" dergisinde yayinlanan makalesine dayanarak asagidaki doneleri verebiliriz.

MiG-29A'nin radari 40 km(azami) menzilli olup 4 hedefi takip edebilir, yalniz biri ile savasa girebilir. MiG-29SE'nin yeni radari "Phazotron N-019ME" 60-70 km menzilli olup azami 2 hedefle, MiG-29SMT'nin radari ise "Phazotron N-010" olup 80 mil menzillidir, 10 hedfi takip edebilir (hava veya kara), ayni anda 4 hedefle savasa girebilir.

MiG-29SMT'nin AA silahlari 2 ad. pasif IR baslikli R-27T, 2 ad. semi-aktif radar baslikli R-27ET, 6 ad. aktif radar baslikli R-77 (AMRAAMSKI) ve 6 ad. kisa menzilli (dogfight füzesi) IR baslikli R-73'dür. MiG-29SMT bunlardan maksimum 6 adedini tasiyabilir. Bu silahlar menzil ve karakteristikleri açisindan F-16C'ye benzerlik göstermektedir. MiG-29SMT "head-on mode"da yaklasik 60km bir AA menziline sahiptir. "pursuit mode-arkadan takip" te bu menzil 27 km'ye düsmektedir. Bu menziller F-16C için de asagi yukari aynidir.

Gelelim thrust-to-weight ratio'lara (itis gücünün uçak agirligina orani):
Bu oran F-16C'de 1.09 (kalkista) ve 1.05'dir (kombatta). MiG-29SM'nin ise bu oranlari 1.08 ve 1.52'dir(Her ne kadar Yefim Gordon 1.52 yazsa da ben bu rakkami çok abartili buluyorum veya ancak 1, 2 saniyelik bir süre için geçerli olabilir diye düsünüyorum).

MiG-29'larin tamaminin gövde limiti 9G'dir, bu miktar keskin dönüslerde ve subsonik manevralarda 7.5 G'ye düser. Bu rakkamlar F-16 için de aynidir. Ancak F-16'larda benim bildigim kadariyla "G-limiter" vardir. MiG-29'larda böyle emniyet tertibati yoktur, birçok MiG-29'un, örnegin Luftwaffe'ninkiler 10G'nin üzerinde bile manevra yaptiklari, uçaga birsey olmadigi söylenir.

MiG-29'da IRST/LR ve HMS vardir. Bunlarin sayesinde hava hedeflerini radar kilitlenmesine gerek kalmadan (yeni ECM'e maruz kalmadan)15 mil mesafeden yakaliyabilir ve IR füzeler ile BVR'de ates edebilir. VR'de ise HMS yeterlidir. Pilot hedefe bakarak kilitlenebilir ve ates edebilir. Bu sistemlerin F-16'lara 2005'de monte edilmesi düsünülmektedir.

Ayni sekilde MiG-29'larin dönüs hizlari ve yariçaplari, tirmanma hiz ve ivmeleri az da olsa daha iyidir.

Yakin dögüste MiG-29'un üstünlügü Luftwaffe'nin raporlarinda yer almaktadir (Tabii F-16'nin yanina sokulabilirse).

Ancak ben de Feridun Bey gibi avioniklerde Ruslarin yolun çok gerisinde oldugu görüsündeyim. Ayrica çok sorun çikaran elektronik sistemlere sahipler. Yugoslav Hava Kuvvetleri'nin Kosova krizinde havalandirdigi MiG-29'larin tamamina yakininin radarlari devre disiydi. Bu nedenle Ruslar MiG-29SMT'lerde MFD, HOTAS gibi modern teknolojileri uygularken klasik analog gösterge ve sistemlerden de vaz geçmemislerdir. F-16 "fly-by-wire" ile uçarken bu sistem MiG-29SMT'de klasik sistem arti "fly-by-wire" tarzinda uygulanmistir.

MiG-29 kötü bir uçak degildir. F-16 ayarinda, hatta bazi bakimlardan daha üstün bir uçaktir. Yalniz unutmamak gerekir ki F-16'larin projesi 1972'de baslar; 1976'da ilk uçuslarini yapmislar,1979 basindan itibaren servise girmeye baslamislardir. MiG-29 ise F-16'dan bir yil sonra ilk uçusunu yapmis ancak teknik sorunlar nedeniyle üretimine 1982 geçilebilmis, servise 1983'de girmistir. Dolayisiyla daha yeni bir uçaktir, gelismesine KGB ne kadar katkida bulunmustur bilinemez.

Remzi Bey'in talebine gelince; bence de kronolojik bir karsilastirma iyi olur diye düsünüyorum, ama bir manga asker gibi siraya dizerek degil de, zamani dilimlere bölerek ve her dilim içindeki uçaklari karsilastirarak. Kisa sürede bu karsilastirmayi yapmaya çalisacagim.

Hepimize uçak dolusu sevgilerle