KÜTAHYA’ NIN İLK ŞEHİT KARTALI

HAVA RASIT ÜSTEĞMEN İBRAHİM ETHEM

             1919–1920 yılları arasında 2. sınıf Erzurum uçak istasyonu 7. bölük personelinden biriside Kütahyalı Rasıt Üsteğmen İbrahim Ethem beydir. 1919 yılında Erzurum’dan Erzincan uçak istasyonu 9. Bölük komutan vekilliğine atanan topçu Rasıt Üsteğmen İbrahim Ethem Bey yeni tertiplenmeler nedeniyle Erzincan’a gidememiştir. Bu düzenlemeler sonucunda Temmuz 1920 de Konya uçak istasyonu Rasıt şubesinde görev yapmaya başlamıştır.

            27 Eylül - 4 Ekim 1920 tarihleri arasında Konya yöresinden toplanan gericiler Konya 1. Bozkır isyanını başlatmışlar ve 3 Ekim 1920 günü Konya uçak istasyonunu basmışlardır. Birliği kuşatan 100 kadar asiye 7 subay teknisyen ve 25 er karşı koymuştur. Az personele sahip istasyon asilerle çatışmaya girmiş bu esnada 1. Dünya savaşına katılmış Üsteğmen İbrahim Ethem bey şehit olmuştur. İstasyon komutan vekili Rasıt Yüzbaşı İsmail Hakkı ve bazı arkadaşları çemberi yarıp kaçabildilerse de bir kısım subay ve er esir düşmüştü. İsyancılar istasyonu işgal ederek malzeme depolarında işlerine yarayan malzemeleri almışlardır. Milli kuvvetlerin gelişi ile isyancılar Karaman bölgesine kaçarlar. Bu isyandan sonra Konya Uçak istasyonu Eskişehir’e taşınır, kalan malzeme deposu da 1920 yılı sonunda Eskişehir’e nakledilir.1 Şubat 1921’ de Konya uçak istasyonu Komutanlığı lağvı edilir. Kalan tamirhane kısmı Hava kuvvetleri müdürlüğü emrinde görevine devam eder.

            Uşakta Temmuz 1920 de üç uçaktan kurulan ve yüzbaşı Fazıl’ın isteği ile ayaklarında bomba taşıyan kartal resmi çizilen bu uçaklardan oluşan birliğe “Kartal Müfrezesi “ adı verilmiştir. Bu birlik amblem kullanan ilk uçuş birliğimiz olmuştur. 30 Haziran 1921’de 1. uçak bölüğünün teçhizat malzeme akaryakıt ve personeli ile bir av ve keşif uçağı Kütahya’ ya gönderildi. Kütahya-Eskişehir muharebeleri sonucunda Sakarya gerisine çekinilmesi üzerine 16 Temmuz 1921’ de bu malzeler ve uçak Eskişehir ve Polatlı daha sonra’ da Konya’ ya gönderildi.

            Kurtuluş Savaşında yaşanan büyük zorluklar nedeniyle 16 Şubat 1925 de Atatürk’ ün direktifleriyle Türk Tayyare Cemiyeti kuruldu.30 Ağustos 1924 yılı kutlama törenlerinde dört uçak Dumlupınar üzerinde uçarak şehitlik üzerine havadan çelenk bırakmışlardır. Mayıs 1926 da açılan kampanya ile toplanan paraların boşa gitmediğini göstermek için bağışta bulunan kasaba ve şehirlerimizin isimleri alınan uçaklara verildi. 1926-1935 yılları arasında halktan toplanan 50 milyon Türk Lirası bağış ile 250 uçak satın alınmıştı.Bu kampanyaya 1930 yılında Çorum İskilip Köyleri de katılarak bir uçak satın almıştır. Bu kampanyaya Kütahya Merkez, Gediz, Tavşanlı ve Simav ilçeleri de  katılmış isimleri birer uçağa verilmiştir.Simav uçağı 1937 Dersim harekatında düşmüştür.

            3 Mayıs 1935’te Türk Kuşu kurulmuş ve 24 Mayıs 1935 de  Türk Tayyare Cemiyeti, Türk Hava Kurumu ismini almıştır. Pilot Binbaşı Fazıl’ın şehit olduğu 27 Ocakta yapılan hava şehitleri anma törenleri ocak ayında havaların soğukluğu nedeniyle 1935 yılı Türk Hava Kurumu kurultayında ençok uçak bağışlayan İzmir ilimizin işgal günü olan 15 Mayıs gününün Hava şehitleri günü olarak kutlanması kararlaştırılmıştır. Günümüzde yapılan düzenleme ile 15 Mayıs günü tüm şehitlerimiz anılmaktadır.

            Kütahya’nın ilk hava şehidi olan üsteğmen İbrahim Ethem Beyin hatırasını canlı tutmak için Hava şehitliğine veya Uçak müzesine adının verilmesi ve bir anıt düzenlemesi yapılarak şükran borcumuzun ödenmesi gerektiğini düşünüyorum. Bu konuya Hava Er Eğitim Tugay Komutanlığımızın gerekli duyarlılığı göstereceğine inanıyor ve yazımı Behçet Kemal Çağlar’ ın “ Gökden ırak olanlar, gönülden ırak değildir. ” sözleri ile bitirmek istiyorum.  

                                                                                              Metin İMREN

                                                                                                  Arkeolog

                                                                                           Simav THK. Üyesi

celaluzar@gmail.com          celaluzar@yahoo.com